Engin Erkiner: Wolf’un yapıtlarında sosyalist gerçekçiliğin kaybolması konulu İngilizce-Almanca kitabın içine düştüm diyebilirim. Kitabın güzelliği, Wolf’un başlıca romanlarından Almanca uzun alıntılar yapması ve bununla sosyalist gerçekçiliğin ilkelerinin ne oranda uyum sağladığının incelenmesinde yatıyor. Wolf’un 34 yaşında yazdığı (1960’lı yılların başları) ve en önemli romanı sayılan Der geteilte Himmel (Bölünmüş Gökyüzü Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nde büyük satış rakamına ulaştığı gibi Doğu Avrupa sosyalist ülkelerinin dillerine ve İngilizceye de çevriliyor.

Romanın özelliği, sosyalizmdeki olumsuzluklara rağmen sosyalizmin savunulmasıdır.

O güne kadar romanlarda sosyalizm idealleştirilirdi. Wolf, daha önce yazdığı Moskova Romanı’nda da böyle yapmış, SSCB’yi neredeyse kusursuz bir ülke olarak göstermişti.

Sonraki yıllarda Wolf, bu romanı için, “sosyalist gerçekçilik yönünden birinci sınıf, edebiyat yönünden üçüncü sınıf” belirlemesi yapacaktır.

Romanda iktidardaki partinin olumsuz tiplerinin yanı sıra, olumlu insanları da yer almaktadır.

Sevgilisi Batı Berlin’e giden, bu nedenle bunalıma giren ve intihara teşebbüs eden kadın, olumsuzluklara rağmen, bunların düzeltilebileceğini düşünerek Doğu’da kalır.

Alanında ilk romandır denilebilir. İçeriği bugün için fazla anlam taşımayabilir ama 1960’lı yılların başında çok önemlidir.

1989 Berlin Duvarı’nda 1960’lı yalların Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nde sosyalizmde değişim tartışmalarının yoğun olduğu yılları kapsadığını yazmıştım. Bu alanda önde gelen isim Fritz Behrens’di. Mücadeleyi kaybederler ve ülke önemli değişim yaşamadan Honecker’in genel sekreterliğinde 25 yıl sonraki sonuna doğru yol alır.

Bu politik tarihtir, diğeri edebiyat tarihi; ayrıdır ama birbirleriyle ilgilidir.

Türkçeye çevrilmemiş romanın özü tek cümlede özetlenebilir: esas olan hayattaki gerçektir, partinin gerçeği değildir.

Bu romanı nedeniyle bazıları kafasız bazıları yağcı edebiyatçılar tarafından eleştirilir.

Eleştirilsin, ne olacak ki!

Wolf için daha sonra uzun bir inceleme yazacağım.