Engin Erkiner: ABD’de ırk ayrımı yoğunlukla güney eyaletlerinde olmakla birlikte kuzeyde de sürüyordu. Başkan Truman –Soğuk Savaş’ın başlatıcısıdır, Truman Doktrini’ni hatırlayın- ırk ayrımına karşı açık tavır alır. “ABD Hür Dünya’nın önderi olacaksa eğer, önce evini düzeltmelidir” sözü kendisine aittir. Irk ayrımına karşı bazı önlemler alır, ilerleme sağlanır ama bu alandaki asıl gelişme Johnson döneminde olacaktır.
Johnson dönemi aynı zamanda Vietnam savaşının şiddetlendiği 1960’lı yılların ortalarına rastlar. Irk ayrımına karşı açık yasalar çıkarılır. Siyahların vatandaş olmaları yetmemektedir çünkü güney eyaletlerinde bu insanların seçmen kaydı yaptırması engellenmektedir. Kent valileri de bu engellemeye katılmaktadır.
Missisipi’de ilk siyahın üniversiteye kayıt yaptırabilmesi merkezden gönderilen ulusal muhafızların gözetiminde sağlanabilir.
Martin Luther King’in önderliğindeki siyahların bir bölüm beyazla birlikte büyük Washington yürüyüşü de bu dönemdedir.
Sonuçta ırk ayrımının sadece yasalarda değil fiiliyatta da kalkmasında Johnson döneminin büyük rolü vardır.
Aynı Johnson döneminde ABD’de ilk kez yaşlılar için sağlık sigortası, yalnız yaşayan çocuku genç anneler için destek programları, okula gidememişlerin eğitiminin teşvik programları hayata geçer.
Truman da Johnson da anti komünisttir. Birisi soğuk savaşın başlatıcısı, diğeri Vietnam savaşının en şiddetli döneminin sürdürücüsüdür.
Siyahların bu iki isme, özellikle de ikincisine büyük sempati duyması normaldir.
İki başkan da gerici, burası açıktır ama içerde özellikle siyahların eşit yurttaşlık hakları için yaptıkları önemli hamleler vardır.
Johnson’da ayrıca sosyal devlet inşası da vardır.
Her iki başkan da dünyanın her yenideki anti komünist gerici rejimleri desteklemişler, gerektiğinde CIA üzerinden birazcık sola kayanlara karşı darbe örgütlemekten çekinmemişlerdir. (1967’de Yunanistan’daki Albaylar Darbesini hatırlayın).
ABD büyük olmalıdır ve bunun için de ırk ayrımından kurtulmalıdır…
Anlayışları budur…
Irk ayrımına karşı çıkarken ciddi direnişle karşılaşmışlardır.
Johnson çok sayıda siyah için halen ABD’de tarihinin Lincoln ile birlikte en büyük devlet başkanıdır.
ABD toplumu daima şiddetli çatışmalar yaşamış ve bu çatışmalar içinden gelişme yolunu çizmiştir.
Şimdiki Haris-Trump çatışması bunun son halidir. |